Afgelopen week kwamen de resultaten van een groot internationaal onderzoek naar de gevolgen van alcoholgebruik bij zo’n 600.000 mensen naar buiten. Wat bleek? Flinke drinkers hebben een hoger risico op een beroerte of hartfalen. We weten natuurlijk al lang dat alcohol schadelijk is voor onze gezondheid, maar waarom blijven we dan toch ons biertje of wijntje nemen? Waarom lukt het de meeste van ons niet om alcohol definitief uit te bannen? En hoe kunnen we nu toch echt eens minderen?
Het onderzoek in The Lancet
Het Britse medische tijdschrift The Lancet publiceerde afgelopen week een grootschalig onderzoek naar alcoholgebruik van mensen door heel Europa. Behalve het hierboven genoemde gezondheidsrisico bij stevige drinkers, werd geconcludeerd dat in veel landen de adviezen omtrent het drinken van alcohol niet streng genoeg zijn. In de VS, Canada en Zweden geldt een advies van maximaal 14 glazen per week, in Roemenië en Spanje is dat 20. En dat terwijl het onderzoek aantoont dat één glas alcohol per dag of helemaal geen alcohol het beste is voor de gezondheid.
Dat weten we toch al?
Dus weinig of geen alcohol drinken, is het beste voor de gezondheid. Dat lijkt een open deur, immers, er zullen weinig mensen op onze planeet zijn die niet weten dat overmatige alcoholconsumptie niet goed voor je is. Maar waarom drinken we dan toch zoveel? Zeker als je bedenkt dat het onderzoek in The Lancet ook laat zien dat je gemiddeld één tot twee jaar langer leeft als je in plaats van 3 glazen alcohol per dag mindert naar 1,5 glas per dag.
Reden 1: jouw vrienden bepalen deels jouw alcoholconsumptie
Uit een onderzoek van Larsen, Overbeek, Granic en Engels (2012) blijkt dat het soort vrienden dat je hebt van invloed is op je eigen alcoholconsumptie. Hoe meer zij drinken, hoe meer jij zelf drinkt. Dat werkt ook ondersom: hoe minder je vrienden drinken, hoe minder jij gaat drinken. Deze vorm van groepsdruk heet ook wel Peer Pressure. Volgens Forsyth (2009) is uniformiteit een belangrijk onderdeel van de groepsdruk. Je wilt je gedrag conformeren aan anderen en gaat dus uniform gedrag vertonen.
Reden 2: volop reclame door alcoholmerken
Waar de overheid het roken steeds verder probeert uit te bannen, lijkt dit niet het geval met alcohol. Kijk je naar de Champions League, dan sponsort Heineken. Zit je klaar voor de Formule 1? Heineken. Een avondje Voetbal Inside? Amstel. Vooral biermerken sponsoren volop grote evenementen en zenden vele commercials uit rond belangrijke sportwedstrijden. Waardoor jij het idee krijgt dat een biertje prima past bij bijvoorbeeld een voetbalwedstrijd. Daarnaast spelen de biermerken ook vaak in op het groepsgevoel. Denk maar eens aan de campagnes van Jupiler en Amstel.
Reden 3: alcohol is overal verkrijgbaar
Waar de verkoop van sigaretten steeds verder wordt ingedamd, is dat voor alcohol (nog) niet het geval. De sportclub schenkt bier, in de supermarkt is alcohol volop verkrijgbaar en een bar zonder alcohol is ondenkbaar. Als je mensen echt wilt helpen om te minderen, is het belangrijk om de verkrijgbaarheid van alcohol te verlagen. Nu gebeurt dat vooral in de vorm van accijns (we maken het duurder), maar dat heeft weinig effect. Immers, als jij een biertje wilt, dan koop je het toch wel. Of dat biertje nu € 2,50 of € 3,00 kost.
Reden 4: het blijft bij woorden
Eens in de zoveel tijd komt er een onderzoek naar buiten waarin we opnieuw worden gewaarschuwd voor overmatig alcoholgebruik. Dan heeft iedereen het er weer even over, maar na verloop van tijd verdwijnt het onderwerp weer naar de achtergrond. Kortom: het blijft bij woorden. Niemand neemt echt het initiatief om overmatig alcoholgebruik aan banden te leggen. Met als gevolg dat we ook niet inzien wat de schadelijke gevolgen zijn.
Hoe kunnen we toch alcohol minderen?
Het verminderen van onze alcoholconsumptie moet van twee kanten komen: onszelf en betere voorlichting. Eerst wat je zelf kunt doen. Laat duidelijk weten aan je vrienden dat je geen biertje of wijntje meer hoeft. In het begin zal dit leiden tot grapjes of vragen, maar dat ebt vanzelf weg. Daarnaast, stop niet abrupt met het drinken van alcohol, maar doe dit in etappes. Van de een op de andere dag niet meer drinken, is erg moeilijk. Kies er bijvoorbeeld voor om alleen nog in het weekend te drinken en niet meer doordeweeks. Zo is het makkelijker vol te houden en blijft het leuk voor jezelf. Derde tip: zorg voor een alternatief. Hier speelt verkrijgbaarheid een rol. Als je altijd alcohol in huis hebt, is het ook makkelijker om ernaar te grijpen. Zorg voor een goed alternatief en maak het moeilijker voor jezelf om een alcoholisch drankje te nemen.
De rol van de overheid
Ook de overheid heeft een rol in het verminderen van alcoholgebruik. Ten eerste moet de beschikbaarheid van alcohol kleiner worden. Bijvoorbeeld in sportkantines pas drank na bepaalde tijden of helemaal niet meer. Daarnaast is een bewustwordingscampagne op radio en televisie goed voor sensatiezoekers, de groep die het meest drinkt. Die campagne mag best heftig zijn om de gevolgen te laten zien. En het loont de moeite om sponsoring door grote alcoholbedrijven in te dammen. Op die manier wordt het minder ‘normaal’ om even een biertje te doen bij bijvoorbeeld het voetbal of de Formule 1.
Bronnen
Forsyth, D. R. (2009). Group dynamics. Belmont: Wadsworth/Cengage
Larsen, H., Overbeek, G. J., Granic, I. & Engels, R. C. M. E. (2012). The strong effect of people’s drinking: two experimental observational studies in a real bar. American Journal of Addictions, 21, 168-175.
