Gezond eten en drinken is belangrijk. Dat is wat we van jongs af aan meekrijgen. Iedereen kent het begrip de Schijf van Vijf en het Voedingscentrum doet z’n best om ons bij te brengen wat gezond voedsel daadwerkelijk is. En natuurlijk is het ook zo dat de laatste jaren steeds meer mensen gezonder willen leven. Door meer te bewegen, maar zeker ook door goed te letten op wat je eet en drinkt. Deels hebben we hier zelf een idee bij, deels worden we hierbij geholpen. Bijvoorbeeld door logo’s op verpakkingen, zoals de Nutriscore, die ons moeten helpen bij het maken van de juiste keuzes voor gezond en lekker. Keuzes die al grotendeels beïnvloed zijn door allerlei marketing en eerder opgedane kennis. Hoe speelt communicatie hier een rol in?
Gezond of ongezond
Even een klein testje. Geef bij de volgende producten aan of het gezond is of ongezond: lolly, sinaasappel, ijsje, hot dog, aardbeien en een salade. Grote kans dat je uitkomst op: ongezond, gezond, ongezond, ongezond, gezond, gezond. We associëren producten namelijk met hun eigenschappen en koppelen daar ons oordeel aan. Bij ongezonde producten denken we aan zoet, zout en vet. Terwijl we bij gezondere producten denken aan minder vet, minder suiker en meer vitaminen en mineralen. Gaat het om smaak, dan gebeurt er iets grappigs. Hoe ongezonder het product, hoe lekkerder we het lijken te vinden. Omdat in ons brein ongezond geassocieerd wordt met lekker. Dat is bij gezonde producten niet altijd het geval. En of dat klopt, kijk maar. Neem bier en bitterballen. Gezond of ongezond? Juist, ongezond. Maar lekker of niet lekker? Lekker. En dan broccoli. Gezond of ongezond? Maar om nou te zeggen dat je even als lekker tussendoortje een stukje broccoli eet, nee.
Gezond en lekker?
Mai, Trendel en Basil (2025) hebben gekeken naar het verschil tussen gezonde en ongezonde producten als het neerkomt op de perceptie of iets lekker is of niet. Zoals hierboven beschreven, koppelen we suiker en vet aan ongezond, maar ook aan lekker. Anders gezegd, we verwachten bij een ongezond product dat het waarschijnlijk lekker smaakt. Bij gezonde producten werkt dat net anders. Proefpersonen uit het onderzoek van Mai et al. koppelden bij gezonde producten vooral kenmerken van die producten aan smaak. Versheid en vitaminen werd door de proefpersonen gekoppeld aan lekker. Eigenschappen maakten dus meer verschil dan ingrediënten. Sterker nog, als mensen het idee hadden dat een product verser was en meer vitaminen bevatte, werd het automatisch beoordeeld als lekkerder dan wanneer de versheid en de vitaminen achterbleven.
Communicatie rond producten
Marketeers en fabrikanten doen van alles om hun producten aan de man te brengen. Visuele cues helpen daarbij, door in te spelen op emotie. Bijvoorbeeld met felle kleuren en schreeuwerige teksten. Maar bijvoorbeeld ook met logo’s. Aangezien je als consument moeilijk kunt weten of een product echt gezond is, vaar je waarschijnlijk blindelings op logo’s als Beter leven of de Nutriscore. Terwijl beide logo’s ook niet het gehele verhaal vertellen. In het laatste geval kan bijvoorbeeld een ongezonde pizza prima score A krijgen, simpelweg omdat het binnen de categorie ongezonde pizza’s dan de minst ongezonde is. Maar al deze inspanningen ten spijt, het onderzoek van Mai et al. laat zien dat er andere opties zijn om gezonde producten te promoten.
Hoe kunnen fabrikanten gezonde producten verkopen?
Het beschreven onderzoek laat zien dat consumenten gezonde producten associëren met versheid en vitaminen. Nu zie je in de supermarkt op een beperkt aantal producten al wel verwijzingen hiernaar, maar toch is het nog zeer beperkt. Fabrikanten zouden er goed aan doen om de versheid en de hoeveelheid vitaminen expliciteren naar voren te laten komen. Neem alle eiwitrijke producten die in de schappen liggen als gevolg van de proteïne-hype. Daar staat wel op vermeld hoeveel eiwit ergens in zit, maar er wordt niets gezegd over versheid of vitaminen. Dat zou de verpakking nog beter kunnen maken, mits het product natuurlijk daadwerkelijk gezond is..
Ook handig voor de consument
Meer promotie van producten op slimme wijze is natuurlijk handig voor de fabrikant, maar ook jij als consument kunt je voordeel doen met het beschreven onderzoek. Als we bij gezonde producten een lekkere smaak vooral associëren met veel vitaminen en versheid, dan doe je er verstandig aan om op zoek te gaan naar die producten die hierin uitblinken. Dan weet je namelijk zeker dat je iets gezonds in handen hebt en dat het lekker smaakt. Daarmee sla je twee vliegen in één klap en hoef je niet te wachten op de hulp die fabrikanten je mogelijk gaan verschaffen via verpakkingen.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Mai, R., Trendel, O., & Basil, M. (2025). Food categorization determines whether healthier food is inferred to be tastier or less tasty. Journal of Consumer Psychology, 00, 1–20