informatie marketing misleiding

Afgelopen week zag ik een reclame van Iglo voorbijkomen over diepvriesgroenten. Daarin werd beweerd dat diepvriesgroenten gezonder zijn dan de verse groenten die je kunt vinden in de supermarkt. Omdat vanwege het gelijk invriezen de vitaminen langer behouden zouden blijven dan wanneer je na het oogsten de groenten in een zak verpakt en die verscheept naar de supermarkt. Daarbij gebruiken ze onderzoeken en grafieken die het gelijk bewijzen. Maar klopt dat eigenlijk wel of presenteren ze de halve waarheid? Hoe verkrijg je meer informatie?

Wat is de waarheid van Iglo?

Iglo vertelt op zijn website dat wetenschappelijke studies aantonen dat de hoeveelheid vitamines in diepvriesgroenten hoger ligt dan bij vers verpakte groente in de supermarkt. Dat zou komen door de tijd tussen oogst, bereiding en diepvriezen. Daarbij verwijst Iglo naar een onderzoek uit 1998 van Favell, waarbij er inderdaad een vitamineverlies van 75% optreedt bij verse groenten. Iglo maakt er gretig gebruik van en plaatst ook grafieken uit dit onderzoek op hun website. Het gaat hierbij dan wel om specifiek vitamine C, waarvan er überhaupt maar 15 milligram per 100 gram te vinden is in diepvriesgroenten. Ook wordt er niets gezegd over andere onderzoeken die het over veel kleinere percentages vitamineverlies hebben of over vitamines als B1 of folaat. Die komen namelijk juist meer voor bij verse groenten. Dat is informatie die niet iedereen heeft.

Is Iglo dan juist of niet?

Iglo doet in principe niets verkeerd. Wat ze presenteren klopt en is wetenschappelijk onderzocht. Echter, ze presenteren wel een selectieve waarheid. Immers, de hierboven genoemde extra informatie vertelt Iglo je niet. Waarmee je dus het idee kunt krijgen dat Iglo diepvriesgroenten op alle vlakken gezonder zijn dan verse groenten. En dat is dus niet per se waar. Maar hoe komt de gewone consument daar achter?

Misleiding of op het randje van het toegestane?

Loop je door de supermarkt, dan staan er tal van producten die wellicht niet helemaal zijn wat het lijkt. Neem Spa Lemon Cactus. Met maar 5% citroen en maar liefst 0,1% cactus. Of wat dacht je van AH Vanille vla met alleen een vleugje vanille-aroma en vanille-extract? Of de Healthy People Bosbes en Framboos, waar voornamelijk appel en druif in zit? Formeel gezien doen deze producten niets verkeerd, maar het is natuurlijk wel de vraag of een consument elke verpakking leest voordat hij of zij een product meeneemt? En zou je dan niet gewoon eerlijk moeten zijn over wat er in je product zit?

Helpen keurmerken dan misschien?

Keurmerken zijn in het leven geholpen om de consument verantwoorde of gezonde keuzes te laten maken. Bijvoorbeeld het Beter Leven keurmerk, voor meer diervriendelijke producten. Of de nutriscore, die aangeeft of een product wel of niet gezond is. Probleem van die keurmerken is dat ze ook selectief werken. Coca Cola light krijgt een groene nutriscore mee, omdat de suikers vervangen zijn door kunstmatige zoetmakers. Olijfolie krijgt juist rood, want vet en ongezond. Tja, daar moet je het als consument mee doen.

Volledige informatie als oplossing?

De vraag is natuurlijk wat je aan halve waarheden in de marketing kunt doen, zodat het voor de consument makkelijker wordt om een gedegen keuze te maken. Je zou kunnen denken aan het alleen nog maar toestaan van volledige claims. Zodat je dus niet kunt beweren dat een product meer vitamines bevat dan een ander, als je vervolgens niet alle vitamines meeneemt in je claim.

Benoemen wat er echt in een product zit

Een tweede oplossing kan zijn dat je een product alleen mag vernoemen naar de ingrediënten die er het meest inzitten. Heb je een fruitsap gemaakt met voornamelijk appelsap en druiven met een heel klein beetje bosbes, dan zou bosbes dus niet voorop mogen staan. En zit er in een vla eigenlijk helemaal geen vanille, dan zou het niet zo moeten heten op basis van wat aroma en extract. Alleen op deze manier weet de consument wat hij of zij koopt.

Ontwikkel je eigen ‘waarheidsradar’

Natuurlijk kun je als consument zelf ook werken aan je waarheidsradar. Promoot een merk zijn product met claims over een specifieke vitamine, dan zouden alle alarmbellen af moeten gaan. Hoe zit het met de rest? En koop je een product als Spa lemon cactus, dan zou je ook kunnen bedenken dat er waarschijnlijk geen halve cactus in de fles zit. Zeker bij frisdrank en fruitsappen loont het de moeite om de ingrediënten na te lopen. En nog een tip: op de verpakkingen van producten staan de ingrediënten gerangschikt van meest voorkomend naar minst voorkomend. Zo weet je direct wat er het meest in zit!

Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.

Door Marc Wessels

Ik ben communicatiespecialist met een focus op overheidscommunicatie, bedrijfscommunicatie en digitale communicatie. Op deze site vertaal ik wetenschappelijke communicatieartikelen naar praktijkvoorbeelden en leg ik aan de hand van voorbeelden uit hoe communicatie in de praktijk werkt. Meer weten? Neem contact op!