Het is december. Sinterklaas is net achter de rug, maar in de winkelstraten is het al wekenlang Kerst. De dagen zijn kort, de kerstmuziek klinkt door de speakers. En op steeds meer plekken zie je de kerstbomen verschijnen. Gezellig! Maar ook een gevaarlijke tijd voor jou als consument. De kans is namelijk groot dat je in december veel te veel uitgeeft. Natuurlijk aan spulletjes voor de kerst, maar ook aan heel wat artikelen waar je later van denkt: ‘wat moet ik ermee?’ Of je doet opeens donaties die je misschien helemaal niet zou willen doen. Hoe komt dat? En belangrijker nog, hoe kun je dat voorkomen?
Kerstcommercials: inspelen op emotie
Denk eens terug aan de kerstcommercials van voorgaande jaren. Welke woorden komen dan bij je naar boven? Waarschijnlijk: gezelligheid, familie, groepjes mensen, sfeervol, knus. De nieuwe Jumbo-commercial is net in première gegaan en eigenlijk komen al deze begrippen hierin terug. En dat geldt ook voor de commercials van andere bedrijven. Daarmee worden emoties opgeroepen: gezelligheid, blijheid. Dat inspelen op emoties gebeurt niet zomaar. Immers, emotie is één van de belangrijkste voorspellers van koopgedrag. Merken proberen een positieve emotie te koppelen aan hun product: merkassociatie. Denk jij bij Jumbo aan gezellig, dan ga je voor je ‘gezellige’ alledaagse producten naar hun supermarkt.
Beïnvloeding door kleuren in december
Als je door de winkelstraat loopt, zie je vanzelfsprekend veel verschillende reclame-uitingen. Het lijkt soms een bonte verzameling van slogans en kleuren. Maar in december gebeurt er iets opvallends. Dan stappen sommige merken van hun huisstijlkleuren af. Waarom doen ze dat eigenlijk? Neem bijvoorbeeld Albert Heijn met het bekende blauwe logo. Hun kerstassortiment heeft de kleur paars met goud. En laat die kleuren samen nou net luxe en rijkdom uitstralen. En is dat niet wat je in huis wilt halen met Kerst? Zie je die kleurencombinatie, dan wil je dat natuurlijk graag hebben om het net even wat chiquer te maken binnen. En de titel Excellent van Albert Heijn draagt daar zeker aan bij.
Heuristiek in plaats van rationalisme
Daarnaast zetten marketeers ook in op heuristiek. Dat is eigenlijk alles waar je niet rationeel over nadenkt, maar wel door wordt beïnvloed. Denk aan geur, kleur, geluid, emotie etc. Als de verkoper erin slaagt jou in de juiste stemming te brengen, kom je terug met een volle tas spullen die je niet zou kopen als alle ‘heuristische’ componenten uit beeld zouden zijn. Dit kun je eenvoudig oplossen door gewapend met een lijstje naar de winkel te gaan. En je daar dan natuurlijk aan te houden.
Let op met goede doelen
En dan zijn er nog de goede doelen. Vaak zetten zij in op de decembermaand om extra geld op te halen bij de donateurs. Waarbij je vaak terughoort ‘je wilt toch niet dat iemand alleen zit met Kerst’ of ‘hoe mooi zou het zijn als anderen het ook fijn hebben’. Natuurlijk ben je het hiermee eens en je zult waarschijnlijk extra doneren. Maar wat er hier gebeurt, is dat de goede doelen inspelen op jouw schuldgevoel. Als je het zo voor hebt met anderen, waarom doneer je dan zelf niet in de andere maanden? Juist door in te spelen op de emotie, halen goede doelen in december meer geld op.
Luister wat meer naar het ratio
Wil je deze keer niet teveel uitgeven in december, luister dan wat meer naar het ratio. Vraag je voortdurend af of je een product echt nodig hebt. Schrijf op een lijstje wat je gaat kopen, voordat je naar de winkel gaat, en houd je aan dat lijstje. En bepaal zelf wanneer je wat doneert en laat je daarbij niet leiden door een marketeer of verkoper. Door dit van tevoren op te schrijven, ben je een stuk zekerder in de hand op de knip houden.
Maak samen een budget
Wat ook zeker helpt, is het samen opstellen van een budget. Met je partner of bijvoorbeeld met een goede vriend of vriendin. Zo weten jullie van elkaar wat je maximaal wilt uitgeven en kun je elkaar er ook op wijzen als het budget overschreden wordt. Het is al lastig genoeg om dit tegen jezelf te moeten zeggen, laat staan als je je moet verantwoorden ten opzichte van een ander!
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Petty, R. E. & Cacioppo, J. T. (1986). The elaboration likelihood model of persuasion. Advances in experimental psychology, 19, 123-205.