Het is begin oktober en het ging de afgelopen dagen in het nieuws opvallend veel over sigaretten en roken. Supermarktketen Lidl meldde dat het bijvoorbeeld per direct stopt met de verkoop van sigaretten. Waarop staatssecretaris Blokhuis ook andere supermarkten opriep om de tabaksverkoop aan banden te leggen, op weg naar een rookvrije generatie. Niet geheel toevallig dat deze berichten nu uitkomen, want het is ook de maand van Stoptober. De 28 dagen waarin rokers proberen blijvend van de sigaretten af te komen. Welke slimme communicatietechnieken maken Stoptober tot een succes? En hoe kan een rookvrije generatie nog sneller bereikt worden?
Website: sociale norm
Ga je naar de website van Stoptober, dan word je om de oren geslagen met voorbeelden van de sociale norm. ‘Samen 28 dagen niet roken in oktober’, ‘sluit je aan bij de 350.000 gestopte rokers’ en ‘meer dan tweederde houdt het stoppen met roken vol’. Allemaal overtuigingsmiddelen om jou te laten inzien dat je niet alleen bent en dat je samen met anderen veel kunt bereiken. In de praktijk blijkt de sociale norm een krachtig middel als het gaat om het uitvoeren van bepaald gedrag, dus dat is slim gekozen door Stoptober.
Uitnodigen: sociale druk
Daarnaast doet Stoptober nog iets slims: je kunt iemand die rookt uitnodigen om samen te stoppen. Direct via social media, zichtbaar voor iedereen. Daarmee voer je eigenlijk de sociale druk op bij de ander. Immers, de persoon die wordt uitgenodigd moet niet alleen tegen jou nee zeggen, maar ook tegen alle andere mensen die het bericht hebben gezien. Dat is moeilijk en daarom is de meest eenvoudige keuze om dan maar op de uitnodiging in te gaan.
Apps en communities: hulpmiddelen
Een derde slimme communicatietechniek, zeker als je verandering in gezondheidsgedrag wilt bewerkstelligen, is het inzetten van apps en community’s. Mensen willen vaak best iets veranderen aan hun gedrag, maar hebben daar wel ondersteuning bij nodig. Daarbij bestaan twee obstakels: moeite om met iets te beginnen en moeite om iets vol te houden. De website van Stoptober moedigt je aan om te beginnen en vervolgens krijg je via de app iedere dag tips, aanbevelingen en supportberichtjes om het stoppen met roken vol te houden. Ook kun je in communities terecht voor je ervaringen en contact met anderen die ook meedoen aan Stoptober. Deze hulpmiddelen helpen jou er doorheen, wat de kans op succes groter maakt.
Wat is er nog meer mogelijk?
Stoptober is een goed initiatief om rokers te helpen met stoppen, maar er zijn nog meer mogelijkheden. Jarenlang is geprobeerd om met angstwekkende plaatjes op pakjes sigaretten rokers te laten stoppen. Uit onderzoek blijkt dat het angst aanjagen (fear appeal) niet goed werkt. Wat daarmee bereikt wordt, is dat juist de mensen die al niet roken verder afgeschrikt worden. Terwijl tegelijkertijd de mensen die wel roken inschatten dat het vooral anderen zal overkomen, niet henzelf. Geheel witte verpakkingen zonder merknaam of plaatjes zou het beter doen. Je kunt dan nergens laten zien welk merk jij het liefst hebt en er is niets interessants meer aan een pakje sigaretten.
Theory of planned behaviour
Daarnaast kan de Theory of Planned Behavior van Ajzen (1991) goed ingezet worden, mits juist toegepast. Deze theorie stelt dat gedragsverandering alleen mogelijk is als je gelooft in eigen kunnen én daarbij de juiste hulpmiddelen aangereikt krijgt. Stoptober doet dat bijvoorbeeld met apps en communities, maar ook het winkelaanbod kan daarbij helpen. Als je niet overal in contact komt met sigaretten of merknamen, helpt dat natuurlijk enorm voor het aantal keer per dag dat je aan roken denkt. Daarom is de zet van Lidl om geen sigaretten meer te verkopen een belangrijk hulpmiddel bij een rookvrije generatie. En ook de tussenstap bij veel supermarkten om sigarettenpakjes niet meer zichtbaar te hebben staan, helpt mensen die willen stoppen met roken goed op weg. Het aantal ‘contactmomenten’ moet zo klein mogelijk zijn.
Stop acuut, bouw niet langzaam af
En nog een tip om te stoppen: doe het in één keer en bouw niet langzaam af. Dat werkt het best, blijkt uit onderzoek van Lindson-Hawley, Banting, West, Michie, Shinkins en Aveyard (2016). Doe je aan Stoptober mee, stop dan van de één op de andere dag met sigaretten en houd dat 28 dagen vol. Daarmee is de kans het grootst dat je het stoppen volhoudt en na ongeveer 4 weken ben je door de ontwenningsverschijnselen heen. Op naar een rookvrije generatie!
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179 – 211.
Lindson Hawley, N., Banting, M., West, R., Michie, S., Shinkins, B. & Aveyard, P. (2016). Gradual versus abrupt smoking cessation: a randomized controlled noninferiority trial. Annals of Internal Medicine, gepubliceerd op 15-03-2016: http://annals.org/article.aspx?articleid=2501853.