We leven in een tijd waarin polarisatie sterker is dan ooit. Bij politiek nieuws gaat het dan ook vaak niet over wat het beste is voor Nederland, maar wat een bepaalde partij voorstaat. Om vaak daar automatisch een concurrerende partij tegenover te zetten. Met als gevolg dat je als individu ook min of meer gedwongen wordt om kant te kiezen. De vraag is of je hier zelf wat tegen kunt doen of dat de sleutel ligt bij de media die berichtgeving vormgeven. Welke rol hebben nieuwsstations bij het versterken of reduceren van polarisatie als het gaat om politiek nieuws?
Verkiezingen in aantocht
Met nog anderhalve maand tot aan de Tweede Kamerverkiezingen, neemt het politieke nieuws toe. De partijen hebben even geleden hun campagne afgetrapt en zullen er alles aan doen om jou te overtuigen om voor hen te kiezen op 22 november. Via de traditionele nieuwsmedia, online via de socials en ook op straat. Daarbij wordt er natuurlijk een rooskleurig beeld geschetst van Nederland als je voor die bepaalde partij kiest, terwijl de andere partijen er een potje van gaan maken. Maar als iedereen dat zegt, welke partij moet je dan kiezen?
Polarisatie door berichtgeving
Nieuwsmedia hebben de taak om op neutrale wijze de mensen te informeren over de verkiezingen en de aanloop daar naartoe. Maar toch is het onvermijdelijk dat er kleuring zit in het nieuws. Immers, welke partij komt wel aan bod in het journaal en welke niet? En als je aan bod komt, is dat dan met een quote of bericht dat positief is of is het sentiment eerder negatief? Door dingen wel of niet uit te zenden, maakt een nieuwszender sturende keuzes en dat kan weer zorgen voor een gepolariseerd beeld. Zeker als het gaat om titels en koppen van berichten. Hoe zit dat?
Onderzoek naar cues
Arendt, Northup, Forrai en Scheufele (2023) hebben dit onderzocht in de Verenigde Staten. Ze ontwierpen een studie waarin proefpersonen nieuwsberichten kregen te lezen met zogenaamde cues. Dit zijn kleine aanwijzingen die een groot effect kunnen hebben. In Amerika gaan de verkiezingen vrijwel altijd tussen de democraten en de republikeinen. Met als gevolg dat democraten nieuws over democraten sneller en liever lezen dan nieuws over republikeinen en vice versa. De onderzoekers hebben gekeken of de formulering van titels van nieuwsberichten hieraan aan bijdraagt.
Drie varianten
Bepaalde titels werden op drie manieren geformuleerd:
- John B. Crokledge (Republican) en zijn gedachten over …
- John B. Crokledge (R) en zijn gedachten over …
- John B. Crokledge en zijn gedachten over …
In alle drie de gevallen ging het over een bericht over abortus. De meeste republikeinen zijn daartegen en het noemen van een republikein in de titel van een bericht zal de lezer dus alleen maar meer sterken in zijn opvatting. Maar wat als je minder duidelijk maakt dat de aangehaalde expert of politicus republikein is? Door bijvoorbeeld alleen een (R) te plaatsen of dat helemaal weg te laten?
Voorkeur voor gelijkgestemden verdwijnt
Wanneer je de cues van een partij weghaalt, blijken participanten veel meer selectief te zijn in politieke voorkeuren dan wanneer de cues in de titel staan. Waar republikeinen vooraf aangaven vooral berichten van republikeinen te lezen, was die voorkeur verdwenen wanneer er weinig tot geen cues aanwezig waren. Gevolg, je staat als lezer meer open voor berichten over andere partijen en politici. En krijgt daarmee een breder beeld van verschillende opvattingen op basis waarvan je een betere politieke keuze kunt maken.
Advies: benoem de partij niet in politiek nieuws
Juist in verkiezingstijd is het belangrijk dat je als kiezer een weloverwogen keuze maakt voor een bepaalde partij. Dat lukt vanzelfsprekend alleen als je ook daadwerkelijk de kans krijgt om verschillende partijen in je overweging mee te nemen. Dan helpt het niet als de media duidelijke cues richting een partij plaatsen in hun berichtgeving, blijkt uit het onderzoek van Arendt et al. (2023). Iets neutralere formulering biedt de kans aan (zwevende) kiezers om een weloverwogen en beargumenteerde keuze te maken in het stemhokje eind november.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Florian Arendt, Temple Northup, Michaela Forrai, Dietram Scheufele, Why we stopped listening to the other side: how partisan cues in news coverage undermine the deliberative foundations of democracy, Journal of Communication, Volume 73, Issue 5, October 2023, Pages 413–426