Dit weekend is in Amersfoort het Nationaal Burgerberaad Klimat van start gegaan. In de Rijtuigenloods kwamen 175 gemiddelde Nederlanders bij elkaar om aan de slag te gaan met het klimaatvraagstuk. Meer specifiek, welke kant het klimaatbeleid van de Nederlandse regering op moet bewegen. Vanuit de overheid klinkt er een charmeoffensief rond het burgerberaad, online zijn de meningen minder positief. Welke rol speelt communicatie hierin?
Wat is het Nationaal Burgerberaad Klimaat?
In Nederland kun je natuurlijk stemmen voor de Eerste en Tweede Kamer en er zijn adviserende referenda mogelijk. Maar er is nog niet zoiets als een instrument waarbij een afspiegeling van de bevolking samenkomt om het over complexe vraagstukken te hebben. Daarvoor hebben de ministeries van Binnenlandse Zaken en Klimaat en Groene Groei nu het Burgerberaad Klimaat bedacht. Zeventigduizend mensen hebben een uitnodiging gehad, waarvan 4000 mensen zijn geselecteerd om mogelijk mee te kunnen doen. Daaruit zijn op basis van een aantal demografische criteria 175 mensen geselecteerd die het beraad daadwerkelijk vormen. Deze groep mensen komt zes maanden lang telkens een weekend bij elkaar, om te komen tot adviezen die in september worden opgeleverd.
Rijksoverheid: mooi instrument
De opdracht voor het beraad komt vanuit de Rijksoverheid, waardoor het niet gek is dat daar de meningen zeer positief zijn. En als je kijkt hoe er geselecteerd is, zou je inderdaad kunnen zeggen dat de 175 mensen een afspiegeling vormen van de overheid. Immers, er is gekeken naar leeftijd, opleidingsniveau, houding ten opzichte van beleid voor klimaatverandering etc. Daar schermt het beraad ook voortdurend mee, maar er wordt weinig uitgelegd over wie de mensen zijn en hoe de daadwerkelijke selectie heeft plaatsgevonden. En dat is wel relevant, omdat mensen die zes maanden lang telkens een weekend hier tijd voor willen nemen, zeer waarschijnlijk bovengemiddeld betrokken en geïnteresseerd zijn. Wat gelijk de vraag oproept of je hiermee ook daadwerkelijk alle stemmen uit de samenleving vertegenwoordigd hebt.
Drie sessies met inhoudelijke experts
De eerste drie bijeenkomsten staan in het teken van bijscholing en inhoudelijke kennis opdoen, samen met een wetenschappelijke werkgroep. Daarover wordt weinig gecommuniceerd, maar het gaat om experts van onder andere Milieu Centraal, het Voedingscentrum en hogescholen en universiteiten. Diverse instanties, bijvoorbeeld vanuit de luchtvaartsector, hebben hier al op gereageerd dat het bijzonder is dat het mobiliteitsvraagstuk geagendeerd wordt, zonder alle partijen aan tafel te hebben. Wellicht is dat ook de reden dat er weinig gecommuniceerd wordt over de inhoudelijke experts.
Communicatie door ministers
Het burgerberaad komt met adviezen in september die aangeboden worden aan het kabinet. Met als idee dat het beleid op onderdelen aangescherpt kan worden en er meer draagvlak komt. Bijzonder in de communicatie is wel hoe de ministers afgelopen weekend de aftrap deden. Zowel minister Uitermark als Hermans gaven aan de adviezen nadrukkelijk serieus te nemen. Om er vervolgens aan toe te voegen dat het burgerberaad geen bindende adviezen kan opleveren. En dat er ook gekeken moet worden naar andere aspecten. Natuurlijk begrijpt iedereen dat die afweging moet plaatsvinden, maar de manier waarop de ministers expliciet kanttekeningen plaatsen bij de aftrap van het beraad, maakt dat veel mensen kritisch zijn of opgeleverde adviezen wel echt serieus genomen gaan worden.
Communicatie wordt heel belangrijk
Burgerberaden worden steeds populairder en kunnen ook een heel goede aanvulling zijn op bestaande politieke instrumenten. Er zijn voorbeelden te over waar een burgerberaad tot goede dingen heeft geleid. Tegelijkertijd zijn er ook behoorlijk wat burgerberaden die minder succesvol worden. Nu de overheid er voor gekozen heeft om bij de aftrap van het Nationaal Burgerberaad Klimaat groots uit te pakken, ligt alles direct onder een vergrootglas. Dat hoeft niet erg te zijn, maar zorgt er wel voor dat communicatie over het proces, de voortgang en wat er daadwerkelijk met adviezen gedaan wordt, des te belangrijker is geworden. Want als mensen nu het idee krijgen dat dit beraad alleen voor de bühne is, is het op lange termijn geen goed instrument meer. Interessant om te volgen!
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.