Klimaat en duurzaamheid, je kunt er niet meer omheen. Iedere dag gaat het erover in het nieuws. De afgelopen week was bijvoorbeeld weer de klimaattop, ditmaal in Egypte. En dat liet ook gelijk zien hoe complex het blijkbaar is om alle neuzen dezelfde kanten op te krijgen. Steeds vaker hoor je daarom ook terug dat het goed is om vooral zelf ook aan de slag te gaan. Minder impact maken op het klimaat en duurzamer leven. Bijvoorbeeld als het gaat om de producten die je koopt. Labels op producten zouden daarbij moeten helpen, maar gebeurt dat in de praktijk ook?
Bewegen tot duurzaam gedrag
Vaak willen mensen best duurzamer leven, maar weten ze niet goed hoe te beginnen. Onderzoek van White, Habib en Hardisty (2019) liet zien dat daarvoor vijf manieren zijn. In een eerder artikel heb ik deze manieren uitgebreid beschreven. Samenvattend stellen zij dat duurzamer leven alleen lukt als je kleine veranderingen door kan voeren die eenvoudig op te pakken zijn en ook laten inzien wat je er zelf aan hebt. Het overkoepelende doel ‘afremmen van klimaatverandering’ is zeker belangrijk, maar minder tastbaar en daarmee niet de beste motivatie om zelf duurzamer te leven.
Handvatten om aan de slag te gaan
Mensen hebben dus wel de intentie om duurzamer te leven en door het tastbaar, dichtbij en eenvoudig te maken, kun je mensen ook daadwerkelijk aanzetten tot handelen. De laatste tijd is er een nieuw hulpmiddel bij gekomen: een label voor duurzame producten. Of zeg maar gerust een hele keur aan labels. Deze labels, bijvoorbeeld bij Xenos en Bol.com, laten gelijk zien hoe duurzaam een product is en wat de impact op het klimaat is. Zodat je zelf een verantwoorde keuze kunt maken en jouw eigen impact zo klein mogelijk kunt maken.
Labels zorgen voor bewustwording
Het idee van de labels is dat je als consument meer verantwoorde keuzes kunt maken doordat je ook daadwerkelijk ziet hoeveel impact een product heeft op het klimaat. En zeg nou zelf, als jij twee vergelijkbare producten naast elkaar ziet, kies je dan voor de meest schadelijke of de minst schadelijke? Het draait vooral om bewustwording bij de labels. Je ervan bewust zijn wat jouw aankoop betekent voor het milieu. Maar werkt dat eigenlijk?
Meningen over labels verdeeld
In de wetenschap is men het nog niet eens over het gebruik van labels en het effect op koopgedrag. Hoogleraar Seidell van de Vrije Universiteit liet eerder zien dat we in het algemeen weinig letten op logo’s, vinkjes en scores als het gaat om voeding. Alleen hoger opgeleiden of mensen met bovengemiddelde interesse in hun voedingsgedrag letten erop. De Wageningen Universiteit geeft aan dat keurmerken en labels wel effect kunnen hebben, mits er wat verbeterd wordt aan het keurmerkensysteem. Nu worden allerlei labels door elkaar gebruikt en dat zorgt eerder voor verwarring dan voor verduidelijking bij de consument.
Uniformiteit nodig voor succes labels
Het labelen van producten aan de hand van een duurzaamheidsscore is een prima eerste stap. Daarmee bereik je in ieder geval een deel van je klantenbestand. Maar de kans dat het tot grote gedragsveranderingen gaat leiden lijkt klein. Immers, het heeft ook te maken met het aanbod. Neem je een supermarkt, dan is het aandeel biologisch en duurzaam nog altijd een stuk kleiner dan de rest. En daarbij, als de prijs voor een duurzaam product veel hoger is, krijg je nog niet iedereen zomaar mee.
CO2-uitstoot op de kassabon?
In Noorwegen heeft supermarktketen ODA geëxperimenteerd met het afdrukken van de CO2-uitstoot van jouw boodschappen op de kassabon. Je krijgt dus direct te zien wat jouw impact is op het klimaat. En volgens de supermarktketen heeft dit geleid tot een toename van de verkoop van plantaardige producten en een afname van rood vlees. Het nadeel van deze methode is dat de impact an sich je wellicht niet zoveel zegt. Immers, hoeveel kilo CO2 uitstoot is gebruikelijk of acceptabel? Maar doordat je iedere week kunt vergelijken wat jouw uitstoot is, zorgt het competitie-element ervoor dat je steeds minder CO2 wilt gaan uitstoten. Dat werkt duurzamer leven in de hand.
Combineer de sociale norm
De klimaatimpact die je maakt direct terugzien op een kassabon lijkt een betere methode dan de duurzaamheidslabels, vooral omdat het duidelijk is. Tegelijkertijd kan het nog beter, bijvoorbeeld door aan te geven wat de gemiddelde uitstoot is van de boodschappenklanten of wat de norm zou moeten zijn. Zit je daarboven, dan is dat direct confronterend en wil je natuurlijk op of onder het gemiddelde komen. Jij wilt tenslotte niet diegene zijn die flink vervuilend is. Bij energiemaatschappijen passen ze dit al toe, dus dat moet vast ook kunnen in de winkel.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.