AI is inmiddels niet meer weg te denken uit de huidige tijd. Wil je snel een tekst schrijven? Dan gebruik je CoPilot of ChatGPT. Snel een plaatje maken? Midjourney of Leonardo is jouw vriend. En zelfs het maken van een complete video met beweging, beeld en geluid is in een handomdraai gebeurd met tools als Leonardo.ai of Sora. An sich mooie ontwikkelingen, maar voor veel mensen is het gebruik ervan nog nieuw. Goed begrijpen hoe deze tools werken is daarvoor essentieel. Zeker met de Tweede Kamerverkiezingen op komst. Want op welke wijze kunnen AI-tools invloed hebben op de verkiezingen?
ChatGPT en CoPilot
In dit artikel gaat het voornamelijk over AI-tools die teksten kunnen genereren. Zowel ChatGPT als CoPilot werken grotendeels op basis van prompts, anders gezegd, de input die jij geeft. Vervolgens worden er antwoorden geproduceerd op basis van de hoogst mogelijke waarschijnlijkheid dat het een correcte beantwoording is van de gestelde vraag. Dat kunnen de tools doen doordat ze hun informatie halen uit vele miljoenen documenten en websites. Met elke input die jij geeft, trainen de modellen zichzelf weer verder, zodat ze steeds een beetje beter worden.
Het nieuwe Google?
Steeds meer mensen weten de weg te vinden naar ChatGPT en CoPilot. Even snel een vraag stellen of complete teksten laten produceren, het kan binnen een handomdraai. En waar je vroeger naar Google ging om informatie op te zoeken, zijn er nu steeds meer gebruikers die een AI-tool als eerste informatiebron hanteren. Het schurkt ook dicht tegen elkaar aan, want inmiddels zie je bij Google al heel vaak een antwoord van Gemini boven de zoekresultaten. En ook dat is een AI-tool.
Tweede Kamerverkiezingen
In het najaar van 2025 vinden er Tweede Kamerverkiezingen plaats. Uiteraard gaan de partijen daar campagne voor voeren en zullen er weer diverse tv-debatten worden georganiseerd. Maar de meeste mensen baseren hun stem toch op een tool voor stemadvies. Denk daarbij aan StemWijzer of KiesKompas. Je kent het wel: je geeft antwoord op een flink aantal stellingen en vervolgens krijg je te zien welke partij het best aansluit bij jouw standpunten. Dit kunnen de tools doen, doordat ze hun informatie rechtstreeks uit verkiezingsprogramma’s halen en doorgaans ook de partijen vragen om expliciet antwoord te geven op hun stellingen.
AI en de verkiezingen
Maar als AI-tools inmiddels voor steeds meer mensen de eerste bron van informatie zijn, is de kans best groot dat deze ook zullen worden ingezet voor een passend stemadvies. En dat is een complex iets. Immers, ChatGPT zal altijd een passend antwoord geven op jouw vraag. Alleen het grote verschil met bestaande stemwijzers is dat de informatie niet valt te herleiden naar de bron. En ook is niet te controleren of geleverde output inmiddels achterhaald is of simpelweg onjuist. Blind afgaan op de resultaten van ChatGPT of CoPilot kan daarmee kiezers op het verkeerde been zetten.
Moeten we AI dan niet gebruiken?
Nee, dat ook weer niet. Het kan zeker geen kwaad om ChatGPT of CoPilot te gebruiken om te achterhalen hoe een partij ergens over denkt. Alleen is het niet verkeerd om de verkregen resultaten te verifiëren met een andere bron. Of gebruik maken van een tool als Open Verkiezingen. Deze laatste is geïntroduceerd bij de vorige verkiezingen en maakt het mogelijk om zelf stellingen te poneren en daarvan te achterhalen hoe partijen erover denken. AI moet je vooral zien als hulpmiddel bij het maken van jouw keus, maar zeker niet als bindend advies dat louter bestaat uit juistheden.
Upload verkiezingsprogramma’s
En wil je er echt zeker van zijn dat AI-tools je van de juiste informatie voorzien, dan kun je natuurlijk ook opdracht geven om uitsluitend te zoeken in de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen. Daarmee beperk je het bereik waarbinnen een antwoord gezocht kan worden en ben je er zekerder van dat de informatie klopt. Uitdaging daarbij is wel of de partijen precies antwoord geven op de vraag of stelling die jij hebt. Maar ook hiervoor geldt: zie AI vooral als hulpmiddel en verifieer de output.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.