Nog twee weken tot aan de Tweede Kamerverkiezingen, de campagne is in volle gang. De eerste grote debatten zijn inmiddels achter de rug en de eerste beschietingen zijn gedaan. Vanaf nu tot aan 29 oktober zal je steeds meer videospotjes op televisie gaan zien en ook de radioreclame zal vaker in teken staan van de verkiezingen. En online ga je ook niet om de politieke kopstukken heen kunnen. Met wat ontwikkelingen rondom de campagnes gaat het anders worden dan anders, en niet per se makkelijker voor de gemiddelde kiezer. Waarom is dat en wat betekent het voor de verkiezingen?
Online campagnes in de ban
Eerder schreef ik al over nieuwe regelgeving vanuit de Europese Unie. Sinds 10 oktober is het een stuk complexer geworden voor partijen om politieke advertenties te plaatsen op de socials. Het moet immers transparant zijn wie voor een advertentie heeft betaald en er zijn strengere regels rond het targeten op individuen of groepen. Waarop Meta en Google hebben aangegeven geheel te stoppen met politieke advertenties. En zoals verwacht zijn er een aantal partijen die daarom in de week voorafgaand aan het ingaan van de nieuwe regels, nog flink hebben geadverteerd. GroenLinks-PvdA spande de kroon met bijna € 36.000,-, gevolgd door Partij voor de Dieren. Uiteraard met de hoop dat de forse inzet vruchten zou afwerpen in de weken daarna.
Wat gebeurt er verder?
Zoals verwacht zie je ook steeds meer individuele kamerleden die op persoonlijke titel reclame maken. Ze doen dit weliswaar niet via betaalde advertenties, maar wel door bepaalde speerpunten van hun partij uit te lichten en veelal te vergelijken met de inzet van andere partijen op dat thema. Waarbij vanzelfsprekend dan je eigen partij er het best vanaf komt. Deze manier van reclame maken is nog wel toegestaan, het zijn als het ware ambassadeurs die de partijlijn uitdragen.
Selectief shoppen richting de verkiezingen
Het idee van de nieuwe wetgeving vanuit Europa rond politieke advertenties is dat het inzichtelijker wordt dat een advertentie politiek gekleurd is en waarom jij precies die advertentie te zien krijgt. Kortom: eerlijker, duidelijker en transparanter. Maar nu individuele kamer- en partijleden zich gaan mengen in politieke berichten op de socials, wordt het er voor de kiezer niet eenvoudiger op. Een rondje op LinkedIn leert je vooral goede lessen in ‘selectief shoppen’. Rob Jetten die enthousiast laat weten dat D66 het meeste geld uitgeeft aan woningbouw de komende jaren, maar daarbij weglaat hoe dat gefinancierd gaat worden. Of kamerleden van GroenLinks-PvdA die vermelden dat bij de VVD de inkomstenbelasting het meest omhoog gaat, maar daarbij vergeten te vertellen dat de totale lastenverzwaring bij hun eigen partij niet onder doet voor die van de VVD. En ook de VVD, in de persoon van Dylan Yesilgöz doet een duit in het zakje, door alleen de positieve kanten van de hypotheekrenteaftrek te belichten.
Kiezer onvolledig geïnformeerd
De ontwikkeling is best zorgelijk. Waar je bij een politieke partij als afzender nog wel begrijpt dat ze zeer waarschijnlijk selectief berichten, is dat bij individuele kamerleden al een stuk ingewikkelder te achterhalen. Want naast de lijsttrekkers, hoeveel kamerleden ken je? Vaak is ook nog eens niet direct te zien van welke partij iemand is en wat zijn of haar politieke rol betreft. En dan is er ook nog het fenomeen fake news waardoor nieuwsberichten die je op de verschillende platformen voorbij ziet komen, echt of nep kunnen zijn.
Hoe moet jij dan je keus gaan maken?
Wil je er zeker van zijn dat je goed geïnformeerd bent, pak dan het verkiezingsprogramma van een specifieke partij erbij en bekijk hoe iets opgeschreven staat. Daarnaast helpen duidingen, bijvoorbeeld van het Centraal Planbureau, die voor veel partijen het programma hebben doorgerekend. Zodat je weet wat een partij precies wil en zodat je ook te zien krijgt hoe ze iets willen betalen. Waarmee jij vervolgens zelf conclusies kunt trekken.
En de stemwijzers voor verkiezingen dan?
Die zijn zeker een prima hulpmiddel om een voorlopige keus te maken, maar er zijn wel twee kanttekeningen. Ten eerste zijn stemwijzers ook maar een selectie van onderwerpen, waarop partijen zich wel of niet willen profileren. Ten tweede is bij die stellingen doorgaans niet inzichtelijk wat de consequenties zijn van een keuze en hoe het zit met financiering of juridische mogelijkheden. Dus alleen een stemwijzer invullen en daarop je keuze baseren is net te kort door de bocht.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.