De afgelopen anderhalf jaar heeft meer dan ooit duidelijk gemaakt dat de lijn tussen echt en fake news behoorlijk dun is. Via social media komen de meest geloofwaardige verhalen voorbij, die dan toch niet waar blijken te zijn. Of vanwege het delen van bepaalde artikelen, krijg je een zeer selectief beeld van de werkelijkheid. In coronatijd heeft dat geleid tot een flinke groep mensen die zelfs de beste experts in de wereld in twijfel trekken. Juist omdat ze net iets anders hebben gelezen. Tegenwoordig is voor veel mensen social media de primaire bron waar ze informatie vandaan halen. Dan maakt het dus nogal uit welke berichten daar wel en niet rondgaan. Bright (2016) heeft onderzocht wanneer een artikel sneller gedeeld wordt op Twitter en Facebook. En welke rol de media daar zelf in spelen.
Nieuws via social media
Socialmediakanalen als Twitter en Facebook worden steeds minder gebruikt voor het delen van privé-informatie. Daarentegen neemt de nieuwsvoorzieningsfunctie meer en meer toe. Zeker voor lokaal nieuws of kleinere media, zijn de socials onmisbaar als manier om het publiek te bereiken (Newman, Dutton & Blank, 2012). Dat biedt grote kansen, want iedereen kijkt iedere dag wel even op zijn of haar socialkanalen. Maar tegelijkertijd brengt het ook risico’s met zich mee, immers, niet ieder nieuwsbericht wordt gedeeld.
Agenda setting via social media
Het is daarom niet verwonderlijk dat social media steeds vaker een agenda setting functie vervullen. Dat wil zeggen, via nieuwsberichten op de socials wordt de publieke agenda bepaald. En terugkomend op bovenstaande, nieuwsbureaus hebben daarop grote invloed door een bericht wel of niet via de socials te delen. Daarmee bepalen ze dus ook gelijk wat er waarschijnlijk wel en niet gelezen wordt door het grote publiek.
Wat deel je zelf vervolgens?
Naast dat de media dus bepalen welke berichten er wel en niet gedeeld worden vanuit hun officiële kanalen op de social media, speelt ook de lezer zelf een rol. Facebook en Twitter worden steeds vaker ingezet om ook een nieuwsdiscussie aan te gaan. Welke factoren maken dan dat jij wel of niet een bericht doorplaatst op je eigen kanalen? Met andere woorden, wanneer deel je wel en wanneer deel je niet een nieuwsbericht? Zijn er aanwijsbare elementen in een nieuwsbericht die ervoor zorgen dat jij eerder iets deelt?
Onderwerp van het nieuwsbericht speelt een belangrijke rol
Uit onderzoek van Bright (2016) blijkt dat mensen eerder geneigd zien om nieuwsberichten over sociale welvaart, wetenschap en technologie te delen. Berichten over rampen, politiek, ongelukken of criminaliteit worden daarentegen nauwelijks gedeeld. Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat mensen op social media jouw gedeelde berichten koppelen aan jouw interesses. Deel je vooral berichten over nare onderwerpen, dan kan dat leiden tot reputatieschade voor jezelf, omdat anderen denken dat je een vreemde interesse hierin hebt. Andersom werkt het ook. Door vooral mooie verhalen te delen over welvaart en ontwikkeling, zien anderen dat je hier bovengemiddeld in geïnteresseerd bent.
Platform bepaalt wat je wel en niet deelt
Daarnaast speelt ook het platform waarop je actief bent een rol in wat je wel en niet deelt. Economisch nieuws wordt vaker gedeeld op LinkedIn, maar juist helemaal niet op Facebook. Daarnaast werd het delen van berichten over criminaliteit veel harder veroordeeld op Facebook dan op Twitter, wat maakt dat die berichten op het laatstgenoemde kanaal vaker voorkwamen. En dan is er ook nog de social news gap. Deelnemers aan het onderzoek gaven aan dat ze op sommige platforms alleen nieuws lazen, maar het niet deelden. Dat geldt bijvoorbeeld voor berichten over criminaliteit.
Wat betekent dit in de praktijk?
Een belangrijk gegeven uit het onderzoek van Bright (2016) is dat mensen die hun nieuws via social media tot zich nemen, een compleet ander beeld van de wereld krijgen dan mensen die rechtstreeks via de site van een nieuwskanaal lezen. Immers, je komt op Twitter en Facebook alleen maar tegen wat daadwerkelijk gedeeld wordt. Dat kan tot een behoorlijk nauw perspectief op belangrijke zaken leiden. Daarnaast weten de nieuwskanalen tegenwoordig goed wat wel en niet gelezen en gedeeld wordt. Daardoor ontstaat het risico dat grote kranten of omroepen, op een tabloid-achtige wijze te werk gaan op de socials. Kortom, er wordt alleen gedeeld waar op geklikt wordt, met als potentieel gevaar dat je het echt belangrijke nieuws op den duur gaat missen.
Baseer je dus niet alleen op social media
Het lijkt een open deur, maar wil je een goed beeld van de werkelijkheid krijgen, haal dan niet alleen je nieuws van social media. Het onderzoek van Bright (2016) laat goed zien hoe je een nauwe blik op de realiteit kunt krijgen via kanalen als Twitter en Facebook. Haal daarom je nieuws rechtstreeks van de bron en baseer je niet alleen op wat er gedeeld wordt op de socials.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Bright, J. (2016). The social news gap: how news reading ans news sharing diverge. Journal of Communication, 66, 343-365.
Newman, N., Dutton, W. & Blank, G. (2012). Social media in the changing ecology of news: The Fourth and Fifth Estates in Britain. International Journal of Science, 7, 6-22.