Het is de laatste week van december. Traditiegetrouw wordt er dan veel teruggeblikt. En er worden talloze lijstjes opgesteld. Het jaaroverzicht van het nieuws, de hoogtepunten van de sport, de top 2000. We zijn gek op lijstjes en lezen de berichten waarin deze voorkomen maar wat graag. Maar waarom zijn we zo dol op die lijstjes? Wat doet het met ons en waarom zijn makers er zo’n fan van? Communicatief gezien is dat gemakkelijk te verklaren.
Informatieverwerking draait op volle toeren
Overal om je heen wordt er informatie op je afgevuurd. Loop je door een winkelstraat, dan zie je overal reclame. Surf je een tijdje rond op het internet, dan krijg je ontzettend veel prikkels. En sinds kort wordt er zelfs tijdens het tanken reclame gemaakt waar je nauwelijks aan kunt ontsnappen. Dat betekent dat je dagelijks ontzettend veel informatie moet verwerken. Een groot deel daarvan verwerk je onbewust. Je brein registreert het wel, maar het lukt niet om er echt dieper over na te denken. Eén van de hulpmiddelen om informatie beter te verwerken, is structuur. En structuur kun je bijvoorbeeld aanbrengen door informatie op overzichtelijke wijze te presenteren in lijstjes.
Stapsgewijze informatieverwerking
Al in 1993 liet Miller zien dat het brein informatie stapsgewijs verwerkt. Eén van de redenen waarom we in presentaties of CV’s bijvoorbeeld graag gebruik maken van bullets en opsommingstekens. Of wanneer je probeert om ergens op te studeren. Een lang stuk tekst is doorgaans moeilijker te onthouden dan een tekst met tussenkopjes en stapsgewijze hoogtepunten. De eindejaarslijstjes zorgen er dus voor dat je heel eenvoudig de informatie tot je kunt nemen en in een oogopslag krijgt te zien wat belangrijk is.
Eindejaarlijstjes helpen bij je ontwikkeling
Een ander interessant onderzoek van Russel en Levy (2012) toont aan dat terugblikken helpt bij jezelf ontwikkelen. Doordat je inzicht verwerft in bijvoorbeeld jezelf of datgene wat gepresenteerd wordt, en daar vervolgens op reflecteert, draagt dit bij aan je eigen ontwikkeling. Nu is dat bij een lijst als de top 2000 wellicht minder aan de orde, maar jaaroverzichten van het nieuws hebben dit component wel degelijk in zich. Immers, je krijgt een goede indruk van wat er goed is gegaan en wat we in een volgend jaar liever niet meer terugzien.
Mee kunnen praten
Belangrijk aan lijstjes is ook dat je vrij eenvoudig op de hoogte bent van het belangrijkste nieuws en je dus mee kunt praten met de gesprekken bij de koffieautomaat of tijdens familiebijeenkomsten. Als mensen hebben we de behoefte om erbij te horen en vooral niets te missen. Dankzij eindejaarslijstjes worden we hierin gefaciliteerd. Je krijgt in een oogopslag het overzicht van de belangrijkste punten van het nieuws, de sport of welk ander onderwerp dan ook en kunt dat vervolgens gemakkelijk delen met anderen. Dat gevoel van compleetheid en op de hoogte pijn, geeft ons een prettig gevoel.
Kan het ook teveel worden?
Natuurlijk is de vraag of we al die verschillende informatie van eindejaarslijstjes wel kunnen verwerken. Immers, hoe meer informatie op ons afgevuurd wordt, hoe moeilijker het wordt om alles op te slaan en te verwerken. Dankzij de eindejaarslijstjes kun je in ieder geval gemakkelijk informatie scannen en overslaan wat minder relevant is. Dat helpt bij het selectief omgaan met de enorme hoeveelheid informatie. En vanzelfsprekend kun je ook wat lijstjes overslaan natuurlijk.
Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.
Bronnen
Miller, G. A. (1993). Psychology and information. Asterisk Journal of Computer Documentation, 17, 3-6.
Russell, C. A. & Levy, S. J. (2012). The temporal and focal dynamics of volitional reconsumption: A phenomenological investigation of repeated hedonic experiences. Journal of Consumer Research, 39, 341-359.
