Coronacrisis, leiderschap en verkiezingen, wat gaat er mis op links en goed op rechts?

Leiderschap crisis politiek verkiezingen

Nog drie weken en dan mogen we stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Afgelopen vrijdag vond het eerste grote radiodebat plaats, gisteren waren de politieke kopstukken te zijn bij het RTL-debat. Daarmee zijn de campagnes echt van start gegaan. En voor sommige partijen zijn die campagnes nog hard nodig. De VVD van Mark Rutte staat mijlenver voor en de rest lijkt vooral voor de tweede grootste partij te strijden. Waarbij op dit moment links nog wat achterblijft. Welke rol speelt de coronacrisis bij de verkiezingscampagnes en hoe gaat het goed en fout in de praktijk?

Voorop in de peilingen

In aanloop naar de verkiezingen, zijn er vier grote partijen die peilingen brengen: Eenvandaag/Ipsos, I&O Research, Kantar Public en Maurice de Hond. Allen gaan uit van een flinke overwinning voor de VVD van Mark Rutte. De tweede grootste partij lijkt of CDA of PVV te gaan worden, daarna komt D66 en dan pas komt de eerste linkse partij: PVDA of GroenLinks. Kortom, de huidige regeringspartijen staan er prima voor en de oppositie lijkt er niet aan te past te komen.

Rally around the flag bij verkiezingen

Het goed presteren van de VVD in de peilingen lijkt deels te maken te hebben met het Rally around the flag-effect. We zitten nog steeds in een crisis en in dergelijke situaties kiezen jij en ik er sneller voor om rond de nationale vlag te gaan staan. Met andere woorden, we klampen ons vast aan de leiders die ons door de crisis heen moeten leiden. Dit effect treedt vooral op bij crises waar een regering geen schuld aan heeft en dat is bij corona natuurlijk het geval.

Kiezers minder cynisch, leiders meer competent

Een bijkomend voordeel voor Mark Rutte en de VVD is dat kiezers in crisissituaties over het algemeen minder cynisch zijn over de politiek. Tegelijkertijd vinden we leiders meer competent, omdat we het idee hebben dat ze hun best voor ons doen. Natuurlijk is er kritiek op het huidige overheidsbeleid, maar de meeste mensen steunen de maatregelen nog steeds. Daar komt bij dat veel andere politieke thema’s op dit moment naar de achtergrond zijn verdwenen en ook de oppositie het kabinetsbeleid steunt.

Tijden van crisis, competentie gezocht bij verkiezingen

In crisistijd, zoals corona, worden leiders dus meer als competent gezien. De VVD heeft dit goed begrepen en schuift nadrukkelijk premier Mark Rutte naar voren in de campagne. De nadruk ligt veel meer op de persoon Mark Rutte dan de punten waar de partij voor staat. Een slimme zet, omdat veel kiezers de premier als de persoon zullen zien die ons door deze crisis heen leidt. En daarmee wordt hij ook gezien als een competente leider. Goede keus dus om in de campagne vooral zijn persoon uit te lichten, aangezien mensen minder gevoelig zijn voor politieke thema’s. Het is dan ook niet voor niets dat Rutte dit jaar wel op de verkiezingsposter van zijn partij staat.

Waar gaat het mis op links?

In tijden van crisis wordt sterk leiderschap gezocht. Ook na 17 maart zal corona niet verdwenen zijn en moet er dus iemand ons door de crisis heen loodsen. Op rechts zijn er uitgesproken leiders. Of je het met ze eens bent is een andere vraag, maar Rutte, Baudet en Wilders werpen zich op als leiders. Op links is dat anders. Niemand pakt echt de handschoen op om de kar te trekken. De opkomst van Jesse Klaver en GroenLinks was rond de vorige verkiezingen veelbelovend, maar de aanpak van dit jaar straalt allesbehalve krachtig leiderschap uit. Sterker nog, GroenLinks kiest voor een verkiezingsposter waar Jesse zelf niet op staat en waar ook nog eens de verbinding wordt gezocht met de andere linkse partijen. Dat lijkt natuurlijk mooi, je zoekt de verbinding om een blok te vormen, maar in deze tijd is juist krachtig leiderschap gevraagd. En dat ontbreekt er nu aan.

Groen Links poster
Bron: GroenLinks

Verkiezingsdebatten voor de zwevende kiezer

Wil een partij richting de verkiezingen nog de VVD van de troon stoten, dan moet er een krachtige leider opstaan. Iemand die het vertrouwen van het volk weet te winnen om ons door deze crisis heen te leiden. Niet teveel compromissen op voorhand sluiten, niet teveel de verbinding zoeken vóór de verkiezingen. Natuurlijk is het goed om samen te werken, maar er moet uiteindelijk wel iemand opstaan die zijn of haar nek uitsteekt.

Marc Wessels

Ik heb Communicatie- en Informatiewetenschappen gestudeerd met een specialisatie in bedrijfscommunicatie. Ik verzorgde eerder de marketingcommunicatie van het Taalcentrum-VU en werk tegenwoordig als communicatieadviseur bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Op deze blog vertaal ik als communicatiespecialist interessante en aansprekende communicatieonderwerpen van de theorie naar de praktijk.