Knowledge gap verkleint door visuele informatie

Knowledge gapKennis speelt een centrale rol in onze maatschappij. We worden voortdurend gevraagd om dingen te herinneren en te begrijpen. Hoe goed we hierin zijn, wordt deels bepaald door ons opleidingsniveau. Althans, dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd met verbale tests. Maar klopt het wel dat we alleen maar via tekst en woorden (verbaal) kennis opdoen? Herinneren en begrijpen we niet veel beter op basis van beelden (visueel)? Als communicatiespecialist zoek ik het voor je uit.

Knowledge gap

De algemene opvatting is dat kennis wordt opgedaan via tekstuele informatie en dat beelden weinig tot geen informatiewaarde hebben (Grabe, Bas, Van Driel, 2015). Op basis van die opvatting is er veel onderzoek gedaan naar de zogenaamde ‘Knowledge gap‘. Dit houdt in dat er een verschil bestaat in kennis tussen hoger en lager opgeleiden, als gevolg van opleiding en sociaal-economische status. Zo zijn hoger opgeleiden beter in staat tot het verwerken van nieuws (Grabe, Lang, Zhou & Bols, 2000) en begrijpen ze beter waar het over gaat dan lager opgeleiden. Maar het veelvoud aan onderzoek werd steevast uitgevoerd met alleen verbale experimenten.

Graber (2001) stelt dat dit komt omdat het huidige onderzoek omtrent de knowledge gap vertroebeld is, met dank aan de opvatting dat visuele informatie geen kennis overdraagt. Toch is het de vraag of dit wel zo is. Damasio (1994) heeft namelijk aangetoond dat visuele verwerking van informatie de dominante wijze van leren en opbouwen van kennisverbindingen in de hersenen is. Als visuele informatie dan toch een belangrijke rol speelt als het gaat om kennis, kan het dan niet zo zijn dat de knowledge gap tussen hoger en lager opgeleiden kleiner wordt als kennis via beelden wordt overgedragen in plaats van via tekst?

Verbale en visuele knowledge gap

Grabe en anderen (2015) hebben een onderzoek uitgevoerd om de knowledge gap te testen met verbale en visuele informatie. Uit de resultaten bleek dat er inderdaad een knowledge gap bestaat als het gaat om verbale informatie. Hoger opgeleiden zijn beter in staat om die informatie te herkennen dan lager opgeleiden en ze scoren ook beter op verbale begrijpelijkheid.

Daarna keken de onderzoekers of, ongeacht het opleidingsniveau, de proefpersonen beter in staat waren om informatie te herkennen en te begrijpen na het zien van informatie dan na het lezen van informatie. Uit de resultaten blijkt dat mensen inderdaad meer informatie herkennen en begrijpen op basis van visuele informatie dan wanneer ze iets hebben gelezen.

Knowledge gap verkleint met visuele informatie

Natuurlijk wilden de onderzoekers weten of het verschil in kennis tussen hoger en lager opgeleiden verkleint zou kunnen worden met visuele informatie in plaats van verbale informatie. Allereerst is het goed om te weten dat er zowel bij visuele als bij verbale informatie een verschil was tussen hoger en lager opgeleiden. De hoger opgeleiden scoorden bij beide soorten informatie beter op herkenning en begrip.

Interessant is dat visuele informatie het verschil in kennis wel verkleint als het gaat om herkenning. Zowel hoger opgeleiden als lager opgeleiden herkennen meer na visuele informatie dan na verbale informatie, maar het verschil bij visuele informatie is veel kleiner tussen de opleidingsgroepen dan bij verbale informatie.

Als het gaat om begrip, was de knowledge gap ook kleiner bij visuele informatie dan bij verbale informatie. Voor hoger opgeleiden maakte het niet uit of ze iets te zien of te lezen kregen, het begrip van de informatie bleef gelijk. Opmerkelijk was dat lager opgeleiden wel beter scoorden op begrip na het zien van informatie dan na het lezen van informatie.

Na verloop van tijd herinneren en begrijpen we minder

Als laatste keken de onderzoekers ook nog naar het effect van tijd. Het is algemeen bekend dat we na verloop van tijd minder dingen herinneren en dat het begrip omlaag gaat. De resultaten laten zien dat hierin geen verschil optreedt tussen hoger en lager opgeleiden, beide groepen scoren na verloop van tijd minder op herinnering en begrip. Opmerkelijk was wel dat de begrijpelijkheid van visuele informatie na verloop van tijd hetzelfde bleef, terwijl het begrip van verbale informatie een stuk minder werd. Het lijkt erop dat wanneer we iets op een visuele manier hebben geleerd, we het beter blijven begrijpen over tijd.

Implicaties voor in de praktijk

De resultaten van het besproken onderzoek zijn belangrijk voor in de praktijk, en wel op meerdere vlakken. Als het gaat om gezondheidscommunicatie, is het van belang dat een zo breed mogelijke groep de informatie begrijpt en onthoudt. Zowel hoger als lager opgeleiden onthouden en begrijpen visuele informatie beter dan verbale informatie, dus doen voorlichtingsorganisaties er goed aan om hun informatie zo visueel mogelijk aan te bieden.

Op educatief vlak is het belangrijk dat informatie op lagere niveaus zo visueel mogelijk wordt aangeboden. Daar kan rekening mee worden gehouden bij het ontwerpen van lesmateriaal. Uiteindelijk is het meest ideale scenario dat de knowledge gap tussen hoger opgeleiden en lager opgeleiden zoveel mogelijk verdwijnt, zodat het algehele kennisniveau van de samenleving omhoog gaat. Met visuele informatie kan daaraan bijgedragen worden in de educatie.

Ook als het gaat om maatschappelijke communicatie is het van belang om de boodschap zo visueel mogelijk over te brengen. Twee folders van de politie laten mooi het verschil zijn. De eerste folder over ‘aangifte doen‘ bevat voornamelijk tekst en is niet echt visueel ingericht. De tweede folder over ‘zakkenrollen‘ is wel visueel ingesteld doordat er op een beeldende manier wordt duidelijk gemaakt wat het gevaar is. De folder over zakkenrollen zou het volgens de theorie dus beter moeten doen.

Natuurlijk kunnen ook commerciële bedrijven handig gebruik maken van de resultaten van dit onderzoek. De boodschap van een bedrijf dient zo visueel mogelijk overgebracht te worden. Daarmee worden niet alleen de hoger opgeleiden bereikt, maar lukt het de lager opgeleiden ook om het merk te herkennen en de boodschap te begrijpen. Een mooi voorbeeld is Jumbo. Zij slagen perfect in het visueel overbrengen van de boodschap ‘Wij zijn de goedkoopste’.

Meer weten over dit onderwerp of andere artikelen op deze site? Stuur me een mail.

Bronnen

Damasio, A. (1994). Descartes error: Emotion, reason and the human brain. NewYork, NY: P. Putnam’s Sons.

Grabe, M. E., Lang, A., Zhou, S. & Bolls, P. (2000). Cognitive access to negatively arousing news: An experimental investigation of the knowledge gap. Communication Research, 27, 3–26.

Grabe, M. E., Bas, O. & Van Driel, I. I. Defecting from the Gutenberg legacy: Employing images to test knowledge gaps. Journal of Communication, 65, 300-319.

Graber, D. (2001). Processing politics: Learning from television in the Internet age. Chicago, IL: University of Chicago Press.

Marc Wessels

Ik heb Communicatie- en Informatiewetenschappen gestudeerd met een specialisatie in bedrijfscommunicatie. Ik verzorgde eerder de marketingcommunicatie van het Taalcentrum-VU en werk tegenwoordig als communicatieadviseur bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Op deze blog vertaal ik als communicatiespecialist interessante en aansprekende communicatieonderwerpen van de theorie naar de praktijk.

One thought to “Knowledge gap verkleint door visuele informatie”

Reacties zijn gesloten.